Crna knjiga

Dok početkom 1950-ih godina radi kao učiteljica u kibucu na obali Galilejskog mora, Židovka Rahela Štajn (C. van Houten) se potaknuta susretom sa poznanicom Ronie (H. Reijn), sad udanom ženom koja turistički boravi u Izraelu, priseća svog života u Holandiji tokom Drugog svetskog rata. U vreme pre rata Rahela je živela u Berlinu i nastupala kao kabaretska pevačica, da bi se posle nemačke okupacije Holandije vratila u domovinu i utočište pronašla u kući jedne porodice na obali jezera. Nakon što su u septembru 1944. godine tokom njoemačkog bombardiranja izginuli svi članovi te porodice, Rahela se pridružila svojim roditeljima i mlađem bratu te se sa njima i drugim proganjanim Židovima rekom nameravala prebaciti na oslobođeni jug zemlje.

Nažalost, u tome ih je omela nemačka zaseda u kojoj su vojnici pod zapovedništvom sadističkog oficira Ginthera Frankena (W. Kobus) nemilosrdno pobili njezinu porodicu i druge izbeglice. Čudom se spasivši, Rahela je uskoro došla u kontakt sa pripadnicima pokreta otpora predvođenima odlučnim Hansom Akermansom (T. Hoffman) i sredovečnim Gerbenom Kuipersom (D. de Lint). Nakon neuspeha akcije oslobađanja Kuipersova sina Tima (R. Armbrust), ilegalca zarobljenog u operaciji krijumčarenja oružja, Rahela pristane promeniti ime u Elis de Vries, postati plavuša, ubaciti se u neprijateljske redove i kao špijunka početi sarađivati sa pokretom otpora. Već na početku svog ilegalnog rada Elis upozna markantnog nemačkog oficira Ludviga Mintca (S. Koch), Frankenova kolegu i čoveka koji i u ratu nastoji sačuvati čast i dostojanstvo. Kad uskoro postane Mintceova tajnica i ljubavnica, Elis uspe u Frankenov ured postaviti prislušne uređaje te se zbliži sa njegovom simpatičnom tajnicom Ronie. Istovremeno, Gerben Kuipers i Akerman shvataju da se u njihovim redovima krije izdajnik.

Reč je o neosporno jednom od najboljih dela u karijeri redatelja zvanog "gospodar šoka" i "ludi Holandez", filmu u kojem se Verhoeven ponovno dokazuje kao inteligentan, beskompromisan, direktan, iskren i provokativan autor, kao lucidan, subverzivan te crnom humoru i apsurdu sklon redatelj koji tematiziranjem ekstremnog nasilja, seksualnosti i gde kad patološki perverznog nemorala nudi pomaknutu, zavodljivo dekadentnu, ironičnu, pesimističnu i mračnu, no istovremeno i iznimno zabavnu sliku vremena kojim se bavi i savremenog društva.

U svojim najboljim filmovima Verhoeven je zaokupljen odnosima čoveka i tehnologije, odnosom humanizma i neljudskosti, očuvanjem čovečnosti u dehumaniziranom svetu budućnosti u kojem je ljudski život maksimalno obezvređen, te analizom mračnog naličja ljudske prirode, naročito njegovim tematiziranjem kroz večne zabranjene teme nasilja i seksa. Obeležja Verhoevenova autorskog rukopisa su i sklonost vizualnom perfekcionizmu, minucioznoj razradi akcijskih sekvenci i detaljnom radu sa glumcima, ali i razvidni nihilizam i neposedovanje iluzija o ljudskoj prirodi. Sve to pronalazimo i u današnjem filmu, koji odlikuju izvrsne interpretacije mlade Carice van Houten, pred kojom je zasigurno velika karijera, i markantnog Sebastiana Kocha (Život drugih, serija Tatort), kao i dojmljiva fotografija cenjenog Karla Waltera Lindenlauba (Univerzalni vojnik, Zvezdana vrata, Rob Roy, Nešto sasvim lično, Dan nezavisnosti, Crveni ugao, Šakal, Princezini dnevnici, Grad na obali), čestog saradnika redatelja Rolanda Emmericha (Patriot).